Vrienden voor het oprapen

Categorieën
Vrienden voor het oprapen

"Vrienden op digitale platforms lijken wel een soort spaaractie. Maar is ‘vriendschap’ niet iets wat je moet koesteren in plaats van sparen?"

Lees de blog van onze Kwink-redacteur Mariska Bijvank en bekijk ook alle werkvormen die bij het thema 'vriendschap' passen op het prikbord van onze verschillende methodes. 

Pling, pling.
Janos krijgt een melding van zijn smartphone.
Een rood symbooltje popt op.
‘Je hebt een nieuwe vriend,’ staat er.
‘Yes, nu heb ik tweehonderdzesendertig vrienden!’ zegt Janos glunderend.
‘Oh, ik heb er wel driehonderd!’ roept Kim. ‘Ik heb vorige week nog allemaal mensen toegevoegd.’

Op sociale media kan je oneindig veel vrienden hebben. Vrienden liggen er voor het oprapen. Met een klik op de knop nodig je nieuwe vrienden uit. Het is dan nog een kwestie van wachten en je hebt er tien nieuwe vrienden bij. Vrienden op digitale platforms lijken wel een soort spaaractie. Maar is ‘vriendschap’ niet iets wat je moet koesteren in plaats van sparen?

Al in de oudheid dacht de filosoof Aristoteles na over de betekenis van vriendschap. Hij schreef: “Allemansvrienden (...), die met iedereen op vertrouwelijke voet staan, zijn naar men aanneemt eigenlijk niemands vriend, of het moet zijn op de manier waarop stadgenoten bevriend zijn met elkaar.” Je kunt geen veelheid aan vrienden hebben, laat staan driehonderd vrienden. Echte vrienden zijn zeldzaam, “(...) men mag al blij zijn als men een paar van zulke vrienden vindt.” (Ethica, Aristoteles, p. 295).

Het getal ‘driehonderd’ heeft dus niet zoveel met vriendschap te maken. Maar vrienden op digitale platforms hebben natuurlijk wel een sociale functie: het is leuk om te chatten of samen online een game te doen. Soms is het heel handig: iemand kan je op afstand ergens mee helpen. En het is helemaal handig als een vriend ver weg woont. Digitale middelen kunnen een verrijking zijn voor vriendschap. Maar veel vriendschappen ontwikkelen zich sterk in een situatie van fysieke nabijheid: op de basisschool, op de buitenschoolse opvang, tijdens een vakantiekamp. Echte vrienden moet je, op zijn minst af en toe, ook in het echt zien. Al is het alleen maar omdat je dan pas zeker weet met wie je te maken hebt.

Vrienden begrijpen elkaar, helpen elkaar en komen voor elkaar op. Je deelt samen, je speelt samen. Je lacht samen en beleeft avonturen. En bovenal: een echte vriend is niet inwisselbaar. Die ene goede vriend, vervang je niet even voor een ander. In de digitale vriendencultuur zijn vrienden sneller vervangbaar, daar is geen sprake van een vertrouwelijke relatie. En juist dat vertrouwen is de basis van vriendschap. Dit is bij kinderen goed terug te zien in het belang dat ze hechten aan het delen van geheimen. En het bewaren ervan natuurlijk! Als je vrienden bent, blijf je elkaar trouw.

Die digitale vrienden zijn dan ook van een andere orde en zullen niet zomaar onze intieme vriendschappen vervangen. Kinderen voelen en ervaren dat vaak al. Ze weten haarfijn wie hun echte vrienden zijn. Vooral vanuit onzekerheid kan het zo zijn dat kinderen (en volwassenen) bevestiging zoeken en dit vinden in een groot aantal ‘vrienden’ op sociale media. Maar echte vriendschap is uiteindelijk een noodzakelijk onderdeel van ons leven. We zijn sociale wezens: om te overleven moeten we samenwerken. Om samen te werken moeten we elkaar vertrouwen. Als vanzelf zoeken we daarom naar vertrouwelijke relaties: naar echte vrienden om geheimpjes mee te delen. Dat zijn vriendschappen voor het leven!

Mariska Bijvank

 

Bekijk verhalen en werkvormen bij het thema Vriendschap op de site van Trefwoord en Kind op Maandag