Waarom een kalender voor bijzondere dagen?
Het leven wordt gemarkeerd door bijzondere dagen. Het dagelijks leven wordt onderbroken en opgelicht door dagen met een bijzonder karakter. Deze dagen geven kleur aan onze kalender, aan ons leven.
Bij elk van die dagen hoort een verhaal. Een verhaal dat verwijst naar een gebeurtenis in het verleden. Door elkaar die verhalen te vertellen houdt deze dag betekenis. Het verhaal vormt de verbinding tussen vroeger, nu en de toekomst.
Bij de meeste feesten horen ook gebruiken; die horen bij dat verhaal. Die gebruiken laten het bijzondere van deze dag zien. Zo wordt de gedenkdag herkenbaar: wat er gebeurt, hoort speciaal bij die dag.
De bijzondere dag verbindt mensen met elkaar: het herdenken of het vieren van een bijzondere dag is altijd een zaak van meerdere mensen, van groepen, van een samenleving.
Door kinderen kennis te laten maken met deze bijzondere dagen, worden zij opgenomen in dat verband. Maken ook zij verbinding met het verleden, de traditie, de samenleving. Zo raken ze thuis in hun traditie. Op school aandacht geven aan dit soort dagen legt die verbinding met oude verhalen en gebruiken, met de traditie en de toekomst.
Er zijn verschillende soorten bijzondere dagen
Om te beginnen de godsdienstige feesten gedenkdagen. Met de komst van mensen van verschillende religieuze achtergronden in ons land, komen al die feesten ook in ons land voor. Deze feesten kennen eigen verhalen, rituelen en gebruiken. Veel van onze bijzondere dagen hebben een religieuze basis, maar die is bij het vieren zo langzamerhand op de achtergrond geraakt. Dat is bijvoorbeeld het geval bij Sint-Maarten en Sinterklaas. Maar ook bij Valentijnsdag en carnaval.
Er zijn ook feest- en gedenkdagen voor bijzondere gebeurtenissen uit de geschiedenis van ons land. Dat zijn dagen die sterk verbonden zijn met onze samenleving, met ons land. 4 en 5 mei bijvoorbeeld, waarop we gedenken dat ons land in oorlog was en dat dit veel slachtoffers heeft gekost, maar ook de vrijheid die daarna kwam vieren. Ook Koningsdag en Prinsjesdag zijn zulke gedenkdagen. Evenals dagen als Keti Koti, de afschaffing van de slavernij.
Bijzondere aandacht is er op andere dagen voor speciale mensen of dingen die de moeite waard zijn om aan te denken: Moederdag, Vaderdag, Dierendag of de Kinderboekenweek.
Waarom vallen niet alle feesten op een vaste dag in het jaar?
Van veel godsdienstige feesten gaat de oorsprong terug naar een tijd van vóór onze Gregoriaanse kalender uit 1582. De Gregoriaanse kalender volgt het zonnejaar en kent 365 dagen, met één keer in de vier jaar een schrikkeljaar van 366 dagen. Die kalender wordt nu vrijwel overal op de wereld gehanteerd.
Veel godsdienstige feesten worden vastgesteld met de maankalender
In de maankalender begint een maand als de nieuwe maan opkomt. Zo’n maand duurt 29 of 30 dagen. Een jaar met de maankalender duurt in totaal 354 dagen, 11 dagen korter dus dan ons jaar, dat gebaseerd is op de Gregoriaanse kalender. Het best zie je dat aan de islamitische feesten, die elk jaar 11 dagen eerder worden gevierd dan in het vorige jaar. Maar ook de feesten uit het jodendom, het christendom, het hindoeïsme en boeddhisme zijn gebaseerd op de maankalender
Dat levert ook problemen op: veel van de Joodse feesten zijn gekoppeld aan de oogsttijd. Die vinden plaats in een vaste tijd van het jaar. Om die verbinding te houden, is er een correctie op de maankalender gemaakt: de joodse kalender kent een schrikkelmaand om de feesten in vaste tijden van het jaar te houden. Zo’n schrikkelmaand vindt circa 7 keer per 19 jaar plaats.
De christelijke feesten als Pasen en Pinksteren volgen de joodse kalender: Pasen vindt elk jaar plaats op de eerste zondag na de volle maan na het begin van de lente (21 maart). 22 maart is de eerste mogelijke dag dat het Pasen is, 25 april de laatste.
Ook de Hindoeïstische en Boeddhistische kalenders kennen schrikkeljaren waarin een extra maand wordt toegevoegd om de feestdagen in dezelfde tijd van het jaar te kunnen vieren. Kerstmis is overigens een christelijk feest dat de maankalender niet volgt: dat wordt elk jaar op 25 en 26 december gevierd.
Werken aan kerndoelen
Met aandacht voor de bijzondere dagen komen ook onderwerpen uit de kerndoelen 36, 37, en 38 aan de orde.
Kerndoel 36: De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en hun rol als burger.
Kerndoel 37: De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen.
Kerndoel 38: De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit
Kalender voor bijzondere dagen
Het lesmateriaal van de Kalender voor bijzondere dagen van Kwintessens en wordt je gratis aangeboden.
Kijk voor meer bijzondere dagen op de kalender. Of meld je aan voor onze nieuwsbrief, waarin wij regelmatig een bijzondere dag uitlichten.