Vieringen van religieuze feestdagen of rituelen in een diverse klas: hoe ga je daarmee om?
In een diverse klas op de bassischool komen kinderen met uiteenlopende achtergronden samen. Ieder kind brengt zijn eigen verhalen, tradities en rituelen mee, die samen een kleurrijk mozaïek vormen. Juist in het kader van levensbeschouwing biedt dit een unieke kans om kinderen niet alleen te leren over de tradities van anderen, maar ook om respect, nieuwsgierigheid en verbinding te stimuleren. Ook in onze samenleving, waar religie steeds meer naar de achtergrond verdwijnt of individualistischer wordt, blijft de behoefte aan samenzijn en rituelen groot.
Hoe vier je feestdagen en rituelen op een manier die iedereen betrekt en recht doet aan de diversiteit in de klas? Op deze pagina lees je meer over enkele feestdagen en inspirerende manieren om samen te vieren en te leren.
Snel naar:
Pasen
Pasen behoort tot de belangrijkste feestdagen van het christendom. Het is het feest van nieuw leven, van licht dat terugkeert na de duisternis. Christenen vieren met Pasen dat Jezus na zijn kruisiging is opgestaan uit het graf. Dit moment symboliseert hoop, vernieuwing en de overwinning van het leven op de dood. Maar Pasen is meer dan alleen een religieus feest – het is ook een feest dat in de natuur zichtbaar wordt. De lente breekt door, bloemen komen tot bloei en het licht wint het van de winterse donkerte.
Pasen in de klas
Net als Kerst, is Pasen een kans om met de groep stil te staan bij de cyclus van het leven. Kinderen ervaren op hun eigen manier ook periodes die verdrietig of saai zijn, gevolgd door periodes waarin er weer leuke dingen gebeuren. Door Pasen te vieren, geef je deze ervaring betekenis.
Maak het persoonlijk!
Start aan het begin van de veertigdagentijd met een gesprek:
- Wat zou jij voor een tijdje kunnen missen? Snoep, gamen, een favoriet toetje?
- Hoe zou het zijn om dit op te geven?
- Wat zou je in deze tijd in plaats daarvan extra willen doen?
Laat de kinderen experimenteren met ‘vasten’ op hun eigen manier en bespreek onderweg hoe het gaat. Dit creëert een gedeelde ervaring die eindigt met een feestelijke afsluiting: het paasfeest.
Van donker naar licht
De overgang van donker naar licht is een krachtig symbool in de paasnacht. Je kunt dit in de klas tastbaar maken met een eenvoudige maar indrukwekkende activiteit:
- Doe de lichten uit en trek de gordijnen dicht. Laat de stilte even inwerken.
- Steek samen een Paaskaars aan en praat over wat licht voor de kinderen betekent.
- Sluit af met een vrolijke viering: muziek, dans, spelletjes, verhalen en misschien zelfs een gezamenlijk paasontbijt!
Paasvieringen wereldwijd: inspirerende tradities
Naast de bekende paaseieren, paastakken en paasstol zijn er wereldwijd bijzondere manieren om Pasen te vieren. Probeer eens iets nieuws met je klas, bijvoorbeeld:
Bak een reuzenomelet - In het Franse dorp Bessières maken mensen elk jaar een gigantische omelet met duizenden eieren, groot genoeg om duizenden mensen te voeden. Laat kinderen in groepjes hun eigen omelet bakken en bespreek de symboliek van het ei.
Vliegeren in Bermuda – Op dit eiland maken mensen kleurrijke vliegers en laten ze deze samen in de lucht gaan. Het houten kruis in het midden van de vlieger symboliseert het kruis waaraan Jezus is gestorven. De vliegers die hoog in de lucht uitreiken, symboliseren de opstanding van Jezus. Maak samen met de groep paasvliegers en verbindt het aan het paasverhaal.
Paaseieren met een twist – In sommige landen brengt niet de Paashaas de eieren, maar een vos of een koekoek! Laat kinderen hun eigen ‘mystieke’ paaseierenvriend bedenken en tekenen.
Pasen is een kans om samen stil te staan, te beleven en te vieren. Door betekenisvolle activiteiten te doen, help je kinderen niet alleen het feest te begrijpen, maar het ook echt te voelen. Licht, hoop en een nieuw begin: daar draait het om.
Persoonlijk advies over levensbeschouwing in de klas
Wil je weten welke levensbeschouwelijke lesmethodes en boeken aansluiten op de vieringen en rituelen bij jullie op school? Ons ervaren team beantwoordt graag al je vragen en geeft je persoonlijk en vrijblijvend advies.
Pinksteren
Het feest van inspiratie en vernieuwing
Pinksteren vindt plaats vijftig dagen na Pasen. In de christelijke traditie wordt herdacht dat de Heilige Geest neerdaalde op de apostelen, wat hen kracht en inspiratie gaf om hun geloof te delen. Hierdoor wordt Pinksteren vaak gezien als de geboorte van de kerk. Maar los van de religieuze betekenis staat Pinksteren ook symbool voor vernieuwing, verbondenheid en de kracht van nieuwe ideeën.
Pinksteren in een diverse klas
In een klas met kinderen van verschillende achtergronden en culturen is Pinksteren een mooie kans om het gesprek aan te gaan over inspiratie en samenhorigheid. Wat betekent het om nieuwe ideeën te delen? Hoe vieren verschillende culturen feestdagen die verbonden zijn met groei, licht of inspiratie? Door Pinksteren breder te benaderen – als een feest van nieuwe mogelijkheden en gemeenschapsgevoel – kan het voor alle leerlingen herkenbaar en betekenisvol worden.
Als leerkracht kun je bijvoorbeeld werken met het thema ‘samen sterker’. Laat leerlingen vertellen over een moment waarop ze zich gesteund voelden door anderen, of hoe samenwerking hen heeft geholpen iets nieuws te leren. Creatieve opdrachten helpen om deze waarden tastbaar te maken:
Inspiratieboom – Laat kinderen een wens, droom of idee opschrijven op een blaadje en hang deze in een boom (of een grote tekening van een boom in de klas). Bespreek samen hoe inspiratie gedeeld kan worden en hoe kleine ideeën groot kunnen groeien.
Vlam van inspiratie – In plaats van een ‘pinkstervuur’ kunnen leerlingen een gezamenlijke kaars of lamp versieren met tekeningen of woorden die hen motiveren. Dit symboliseert het delen van inspiratie en licht met elkaar.
Internationale Pinksterverhalen – Bespreek feesten uit andere culturen die draaien om inspiratie en samenwerking, zoals het Joodse Wekenfeest (Shavoeot), Holi in India of het Chinese Lantaarnfestival. Wat zijn de overeenkomsten met Pinksteren?
Samenwerkingskunstwerk – Laat de klas een groot schilderij of mozaïek maken waarin iedereen een stukje bijdraagt. Dit kan het idee van ‘samen iets nieuws creëren’ en elkaars talenten benutten versterken.
Vlieger van ideeën – Net zoals bij de paasviering in Bermuda kunnen leerlingen vliegers maken met hun dromen en inspiratie erop geschreven. Vervolgens laten ze deze samen buiten op, als symbool voor het delen van ideeën en nieuwe mogelijkheden.
Taal van de wereld – Omdat Pinksteren ook symbool staat voor communicatie en begrip tussen verschillende mensen, kunnen leerlingen begroetingen en belangrijke woorden in verschillende talen leren en delen met elkaar.
Door Pinksteren op een brede en inclusieve manier te benaderen, kunnen alle leerlingen zich betrokken voelen en ontdekken hoe inspiratie en samenwerking in verschillende culturen een rol spelen. Zo wordt het een betekenisvolle viering waarin iedereen zich kan herkennen!
Kerstmis
Samen zorgen voor licht en verbinding in de klas
In de donkerste periode van het jaar vieren we op 25 december Kerstmis. Voor christenen betekent dit de geboorte van Jezus, maar Kerst raakt bij bijna iedereen iets bijzonders. Of het nu gaat om lichtjes in de winkelstraat, de geur van een kerstboom, etentjes met familie of nostalgische muziek – de feestdag draait om licht na het donker, hoop, warmte, en verbondenheid.
Kerst vieren in de klas geeft kinderen de kans om zich deel te voelen van een groter geheel. Feestdagen zijn iets om naar uit te kijken én om nostalgisch aan terug te denken. Een kans om in een stille tijd wat leven in de brouwerij te brengen en samen de terugkomst van licht en hoop te vieren.
Kerstmis en andere vieringen in de winter
Feestdagen geven betekenis aan bijzondere momenten en bieden een structuur waarin we elkaar vinden, zeker in de winterperiode waarin licht en hoop centraal staan. Denk bijvoorbeeld aan het Joodse Chanoeka, waarbij acht dagen lang kaarsen branden, of het Hindoeïstische Holi, waar gekleurd poeder en vuur de winter verdrijven. De Germanen vierden op de donkerste dag van het jaar het Midwinterfeest, waar veel symboliek van Kerstmis door is geïnspireerd, zoals de kerstboom, de vliegende Kerstman, de kerstkrans en -kaarsen. Het is nog altijd een belangrijke feestdag in veel Noord-Europese landen.
Overal ter wereld markeren mensen met deze symboliek het licht dat altijd terugkeert.
Feestdagen geven betekenis aan bijzondere momenten en bieden een structuur waarin we elkaar vinden, zeker in de winterperiode waarin licht en hoop centraal staan.
Ideeën om samen Kerstmis te vieren in de klas
Kerstmis biedt een mooie kans om samen met leerlingen waarden als geven, delen en saamhorigheid te ervaren. Dit kan door als klas in deze periode mee te helpen met een actie in de buurt, zoals een kersttoneelstuk opvoeren voor bewoners in het verpleeghuis of kerstkoekjes bakken om de nieuwe bewoners van het azc te verwelkomen.
Ook zijn er volop mogelijkheden om van Kerst een ritueel in de klas te maken. Verhalen kunnen hier een belangrijke rol in spelen, net als het zingen van liedjes. Het biedt ook mogelijkheden om creatief te zijn met de leerlingen, bijvoorbeeld door het maken van een kerstwensenboom. Alle kinderen mogen zelf ornamenten voor de boom knutselen waar ze hun wensen voor de wereld opschrijven. Dit schept een gevoel van verbondenheid met andere mensen op de wereld, en dit is een belangrijke boodschap van Kerst.
Een inclusieve en verbindende invalshoek kan zijn om te kijken hoe kerst wereldwijd gevierd wordt: van orthodoxe kerstvieringen in Oekraïne tot dansfeesten in Kenia, en Kerst in moeilijke tijden voor Palestijnse christenen. Wat is er anders en wat juist hetzelfde? Een leerzame en leuke bezigheid voor de bovenbouw!
Waar komen onze kersttradities vandaan?
Bij rituelen rondom de feestdagen denken we al snel aan eeuwenoude tradities. Juist de wetenschap dat ook niet-christelijke voorouders soms al een kerstboom in huis haalden en er eeuwen geleden al kerkkoren waren die dezelfde liederen zongen, maken deze rituelen betekenisvol. Toch zijn ook die tradities ergens begonnen en door de jaren heen veranderd. Dit wordt duidelijk als je kijkt naar de manier waarop invulling wordt gegeven aan de feestdag op verschillende plekken op de wereld.
De Nederlandse kersttradities zijn gevormd door allerlei culturele invloeden. Zo vonden kerstbomen vanuit Germaanse tradities, met name uit Oost-Europa, via Lutherse tradities en zondagsscholen in de 19e eeuw hun weg naar ons land. Ook kerstfilms en commerciële invloeden hebben het kerstfeest zoals we dat nu kennen gevormd, met cadeaus en de kerstman. Sommigen vinden dat deze commerciële kant van kerst afbreuk doet aan de authentieke beleving, terwijl veel mensen deze nieuwe tradities juist omarmd hebben als warme, verbindende rituelen.
Kerstactiviteiten worden een ritueel als ze niet alleen herkenbaar zijn, maar ook een diepere betekenis gaan dragen voor de mensen die eraan deelnemen. Met dit in gedachten kan je ook zelf nieuwe rituelen en tradities starten binnen je gemeenschap of klas.
Vraag een gratis proefnummer aan van één van onze levensbeschouwelijke methodes
Meer weten over een levensbeschouwelijke lesmethode voor jouw school?
Het kiezen van de juiste levensbeschouwelijke lesmethode kan een uitdaging zijn, zeker voor fusiescholen. Ons ervaren team helpt je graag door hun jarenlange kennis over lesmethodes voor diverse type scholen te delen.
Ben je benieuwd welke lesmethode het beste aansluit op de wensen en behoeften van jullie school? Vraag dan vrijblijvend een kosteloos adviesgesprek aan en we vertellen je graag meer over de beschikbare methodes.
